Sau khi kết thúc gói tín dụng cho vay ưu đãi 30.000 tỷ đồng, Ngân hàng Chính sách Xã hội tiếp tục giải ngân gói 1.000 tỷ đồng cho người vay mua nhà ở xã hội. Tuy nhiên đến nay ngân sách mới cấp được 250 tỷ đồng, trong tháng 6 mới giải ngân được khoảng 30 tỷ đồng..
Người thu nhập thấp rất khó khăn trong việc tiếp cận nguồn tín dụng ưu đãi vay mua nhà ở xã hội.
Khó vì "đói vốn"
Sau khi kết thúc gói tín dụng cho vay ưu đãi 30.000 tỷ đồng, Ngân hàng Chính sách Xã hội tiếp tục giải ngân gói 1.000 tỷ đồng cho người vay mua nhà ở xã hội.
Đây được coi như tín hiệu mừng đối với các cán bộ, công nhân viên chức trẻ, người có thu nhập thấp có cơ hội được tiếp cận nguồn vốn vay mới và có cơ hội để được "an cư lạc nghiệp". Tuy nhiên, thực tế thời gian qua người thu nhập thấp lại rất khó khăn trong việc tiếp cận nguồn tín dụng ưu đãi này.
Anh Minh Lương, một nhân viên văn phòng tại Hà Nội cho biết anh đang ấp ủ kế hoạch mua nhà ở xã hội bằng nguồn vốn ưu đãi nói trên. "Tôi chờ nguồn vốn ưu đãi này rất lâu rồi nhưng được biết đến thời điểm này vẫn chưa được giải ngân. Chỉ khi vay được nguồn vốn ưu đãi thì gia đình tôi mới đủ khả năng tài chính mua nhà nếu không chắc tiếp tục đi thuê", anh Lương chia sẻ.
Giải đáp thắc mắc vì sao người dân chưa thể vay tiền mua nhà ở xã hội từ năm 2017 đến nay, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Lê Quang Hùng cho biết: Nhà ở xã hội được rất nhiều đối tượng trong xã hội quan tâm. Trong thời gian vừa qua, nhất là giai đoạn 2017 - 2018, vấn đề này gặp nhiều khó khăn.
"Cơ chế chính sách cho phát triển nhà ở xã hội thì hoàn chỉnh rồi. Nhà nước sẽ hỗ trợ vốn thông qua các tổ chức tín dụng, cho người dân vay, hoặc cho chủ đầu tư vay. Tuy nhiên từ năm 2016, gặp khó khăn về nguồn vốn. Quốc hội có kế hoạch cấp 2.000 tỷ đồng, trong đó hỗ trợ xây nhà cho người có công 840 tỷ đồng thì Bộ Tài chính đã cấp đủ.
Còn hơn 1.000 tỷ đồng cấp cho Ngân hàng Chính sách xã hội để hỗ trợ cho vay mua nhà ở xã hội thì ngân sách mới cấp được 250 tỷ đồng, trong tháng 6 mới giải ngân được khoảng 30 tỷ đồng", Thứ trưởng Hùng cho biết.
Lãnh đạo Bộ Xây dựng cho biết thêm, thời gian qua đã có rất nhiều văn bản báo cáo Chính phủ và các bộ ngành đề nghị cấp vốn. Vốn đầu tư công còn rất nhiều khoản phải chi, do vậy lãnh đạo Bộ Xây dựng cho rằng cần phải cân đối và tìm nguồn vốn, nếu có nguồn vốn thì các ngân hàng sẽ tổ chức cho vay.
Cả trăm dự án nhà ở xã hội ngắc ngoải
Liên quan đến nguồn vốn cho vay nhà ở xã hội, Bộ Xây dựng mới đây cũng đã có văn bản kiến nghị Thủ tướng Chính phủ bổ sung thêm nguồn vốn.
Trong văn bản này, lãnh đạo Bộ Xây dựng cho biết, đến thời điểm hiện nay việc phát triển nhà ở xã hội mới chỉ đạt khoảng 30% so với mục tiêu đề ra. Theo đó, mới hoàn thành bàn giao 186 dự án với 75.700 căn hộ, tương đương 3,78 triệu m2 sàn nhà ở.
Việc phát triển nhà ở xã hội được Bộ Xây dưgj nhận định "tiến triển rất chậm, nhiều khó khăn, ách tắc". Trong đó, nguyên nhân chính không bố trí được nguồn vốn ngân sách để thực hiện chính sách hỗ trợ nhà ở xã hội theo quy định của Luật Nhà ở năm 2014 và Nghị định số 100/2015/NĐ-CP ngày 20/10/2015 của Chính phủ về phát triển và quản lý nhà ở xã hội.
Lượng vốn ngân sách bố trí cho Ngân hàng Chính sách xã hội trong giai đoạn 2018-2020 là hơn 1.200 tỷ đồng/9.000 tỷ đồng, chỉ đáp ứng khoảng 13% so với yêu cầu của Ngân hàng Chính sách xã hội.
Riêng năm 2018, Ngân hàng Chính sách xã hội chỉ được giao 500 tỷ đồng nhưng đến thời điểm này vẫn chưa được giải ngân.
Bộ Xây dựng cho biết với số vốn được giao 500 tỷ đồng thì Ngân hàng Chính sách xã hội chỉ huy động thêm được 500 tỷ đồng để thực hiện chính sách hỗ trợ nhà ở xã hội và chỉ cho vay đối với hộ gia đình, cá nhân (chủ đầu tư dự án không được vay nguồn vốn này).
Trong khi đó, nguồn vốn để cấp bù lãi suất cho các tổ chức tín dụng để cho vay thực hiện chính sách nhà ở xã hội thì đến nay vẫn chưa được bố trí.
Theo người đứng đầu Bộ Xây dựng, không có nguồn vốn để tiếp tục cho vay sau khi gói tín dụng 30.000 tỷ đồng theo quy định tại Nghị quyết 02 của Chính phủ đã giải ngân hết vào cuối tháng 12/2016. Qua báo cáo của các địa phương cho thấy, hiện nay có 206 dự án nhà ở xã hội với quy mô xây dựng khoảng 168.700 căn hộ, tổng diện tích khoảng 8.435.000 m2 đang bị chậm tiến độ hoặc tạm dừng thi công.
Trong đó có một số chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội có nhu cầu xin chuyển đổi sang dự án nhà ở thương mại; số lượng nhà ở xã hội hoàn thành, đưa vào sử dụng trong thời gian gần đây rất hạn chế.
Do vậy Bộ Xây dựng đề nghị Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ Kế hoạch và Đầu tư tổng hợp, báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, bổ sung kế hoạch đầu tư công giai đoạn 2016-2020 để thực hiện chính sách nhà ở xã hội.
Cụ thể, bổ sung vốn cho Ngân hàng Chính sách xã hội 3.000 tỷ đồng; cấp hơn 3.431 tỷ đồng cho các tổ chức tín dụng theo đề nghị của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam để bù lãi suất cho vay trong năm 2018.
Hiệp hội Bất động sản Tp.Hồ Chí Minh cũng từng có văn bản đề nghị Thủ tướng Chính phủ quan tâm xem xét, chỉ đạo sớm giải quyết kiến nghị của Bộ Xây dựng, tạo điều kiện thực hiện hiệu quả chính sách nhà ở xã hội trong giai đoạn 2018-2020.
Trên thực tế khi dừng gói 30.000 tỷ đồng, nhiều vấn đề tồn tại đã phát sinh cần phải được xem xét, giải quyết như: Các chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội đang xây dựng dở dang đã không còn được tiếp tục vay vốn ưu đãi, dẫn đến dự án thiếu vốn, chủ đầu tư phải vay ngân hàng với lãi suất thương mại (vừa khó được vay, vừa phải chịu lãi suất cao gấp đôi), làm cho công trình bị kéo dài, thậm chí bị dở dang.
Nhiều chủ đầu tư không giao được căn hộ cho người mua, điển hình như: Dự án Bright City (Hà Nội) đang là điểm nóng tranh chấp, khiếu kiện; hoặc dự án HQC Plaza, xã An Phú Tây, huyện Bình Chánh, TP.HCM. Trong khi đó, theo quy định: Kể từ ngày 1/1/2017 đến nay, người mua nhà ở xã hội mà chưa được nhận nhà trong năm 2016 thì không được tiếp tục giải ngân vốn tín dụng ưu đãi, mà phải chuyển sang vay ngân hàng với lãi suất thương mại khiến cho người mua nhà lâm cảnh cực kỳ khó khăn, điển hình như tại Dự án Bright City (Hà Nội)…
